In de kelder van het Stedelijk Museum staan nu 55 identieke figuren: een woud van anonieme klonen
In dit artikel:
Sandra Mujinga vult de kelder van het Stedelijk Museum in Amsterdam met een zaalvullende installatie: 55 identieke, ambiguë figuren die ergens tussen spook, octopus en een reusachtige druipkaars in zweven. De Congolees-Noorse kunstenaar verkent met Skin to Skin het thema van de dubbelganger — de angst om vervangen te worden — en koppelt die aan hedendaagse zorgen zoals xenofobie en de dreiging van technologische vervanging.
De titel verwijst dubbelzinnig naar lichamelijke nabijheid en naar het aandikken van gelijkenis: contact kan verschillen overbruggen, maar ook verontrustend veel gelijkenis voortbrengen. Mujinga put uit literatuur, film en cultuurgeschiedenis — van het begrip Doppelgänger in de 18e eeuw tot Jordan Peele’s horrorfilm Us en Naomi Klein’s recente boek — maar vertaalt die inspiratie visueel. Haar 55 sculpturen vormen een woud van anonieme klonen, soms in paren, soms solo, net hoog genoeg om boven de bezoeker uit te torenen zonder de menselijke maat te ontstijgen.
Vorm en materiaal versterken de dubbelzinnigheid: een vierkante torso op dunne benen met gesmolten ogende voeten, buitensporig lange, puntige armen en tentakelachtige elementen; op de plek van het hoofd hangt soms een gebogen vorm die associaties oproept met maskers of kapotgeraakte symbolen. Het materiaal — stof over een metalen frame — doet denken aan spookmantels, maar ook aan monumentale wachters of het terracottaleger: vertrouwd en ongrijpbaar tegelijk.
Door de zaal verspreidt Mujinga spiegelachtige ‘portalen’ in kubus- en monolietvormen die sculpturen en bezoekers verdubbelen. Een stap opzij kan je oog in oog zetten met je eigen dubbelganger. Een subtiel groen lichtsysteem — TL-strips die met intervallen rimpelen — verandert voortdurend de textuur en het ogenschijnlijke volume van de figuren; de kunstenaar leest het als een alternatieve zon en knipoogt naar de filmische greenscreen, waar vervanging slechts een knop verwijderd is. De installatie wordt afgerond met een driedelige soundscape: donkere strijkers en woordloze zang, ijle synthmelodieën en een repetitief slot dat cyclische tijd en herhaling suggereert.
Mujinga (36) heeft soortgelijke werken getoond in onder meer het Guggenheim en de Biënnale van Venetië en won de National Gallery Prize in Duitsland; Skin to Skin geldt als haar grootste installatie tot nu toe. Aanvankelijk minimalistisch en terughoudend, ontvouwt de presentatie zich bij langer rondlopen tot een gelaagde ervaring die actuele angstbeelden en mogelijke intimiteiten tussen ‘zelf’ en ‘ander’ beleefbaar maakt.
Skin to Skin is te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam t/m 11 januari 2026.